Basınç Formülü, basınç, bir yüzeye etki eden dik kuvvetin birim alanda oluşturduğu etkidir. Madde katı, sıvı yada gaz hangi halde olursa olsun ağırlığından dolayı bulunduğu yüzeye kuvvet uygularlar. Uygulanan bu kuvvet basıncı denir.
Basınç formülü;
Basınç= Kuvvet/Alan
- Basınç: P (Newton/metre) (N/m)
- Kuvvet: F (Newton) (N)
- Alan: S (metre) (m)
- P= F/S
Yüzey alanı artarsa basınç azalır, yüzey alanı azalırsa basınç artar. Yani basınç ile yüzey alanı ters orantılı olarak değişir.
Uygulanan dik kuvvet artarsa basınç artar, kuvvet azalırsa basınç azalır. Yani kuvvet ile basınç doğru orantılı olarak değişir.
Katılarda Basınç Formülü; katı maddelerin ağırlıklarından dolayı bulundukları yüzeyde oluşturduğu dik kuvvetin etkisi katı basıncı denir. Katı cisimlerim bulundukları zeminde oluşturduğu dik kuvvet katı cismin kendi ağırlığıdır. Katı basınç formülü;
- Katı basıncı= Ağırlık/ Yüzey alanı
- Katı basıncı: P (N/m2) (Pascal) (Pa)
- Ağırlık: G (N)
- Yüzey alanı: S (m2)
- P=G/S
Katı cisimler kendilerine uygulanan kuvveti yönü ve şiddetini değiştirmeden yani aynı doğrultuda iletirler. Yüzey alanının farklı olduğu yerde basınç değişir. Örneğin; çivinin baş kısmı (tepe) geniş ,uç kısmı ise sivridir. Tepeye uygulanan kuvvet uç kısmada aynen iletilir. Fakat uç kısmın yüzeyi alanı daha küçük olduğundan basınç büyük hissedilir ve çivi kolayca girer.
Sıvılarda Basınç Formülü; sıvıların ağırlıklarından dolayı bulunduğu kabın her noktasına uyguladıkları etkiye sıvı basıncı denir. Sıvı basıncı;
- Sıvı yüksekliğine
- Sıvının cinsine bağlıdır.
Sıvı basınç formülü;
- Sıvı basıncı=yükseklik x yoğunluk x yerçekimi ivmesi
- Sıvı basıncı: P (Pascal) (Pa)
- Sıvının yüksekliği: h
- Sıvının yoğunluğu: d
- Yerçekimi ivmesi: g
- P=hxdxg
Sıvılarda basınç;
- Kabın biçimine
- Kabın genişliğine
- Sıvının miktarına bağlı değildir.
Gazlarda Basınç Formülü; kapalı kaplardaki gaz moleküllerinin kabın iç yüzeylerine çarpmaları ile oluşturdukları etkiye gaz basıncı denir. Gaz molekülleri kabın iç yüzeyindeki her noktaya eşit sayıda çarptığından kabın her noktasındaki gaz basıncı eşit olur. Gaz basıncının hesaplanabilmesi için;
- Sıcaklık,
- Bulunduğu kabın hacmi, gazın miktarı,
- R (ideal gaz sabiti) önemlidir. Yani gaz basıncının formülü;
Gaz basıncı x Gazın hacmi= gazın mol sayısı x ideal gaz sabiti x sıcaklık
- Gaz basıncı: P
- Gazın hacmi: V
- Gazın mol sayısı: n
- İdeal gaz sabiti: R
- Sıcaklık: T (Kelvin) (K)
- P.V=n.R.T
Gaz basıncı gazın molekül sayısı ve sıcaklığı artarsa artar; gazın bulunduğu kabın hacmi artarsa azalır. R (ideal gaz sabiti) ise sabit bir sayıdır. Kapalı kaplardaki gazların basıncın ölçmek için manometreler kullanılır.
