Ortalama hız formülü; bir hareketlinin ortalama hızı hesaplanırken, alınan toplam yolun, toplam zamana oranına eşittir. Ortalama hızı tanımlayacak olursak, hız bir vektörel büyüklük olduğundan, bir nesnenin başlangıç noktasından bitiş noktasına kadar yer değiştirmesinin zamana bölümü ile bulunmaktadır. Hareket eden cisimler yer değiştirirken belirli bir zaman geçmektedir.
Bu sebeple birim bir zamanda yapılan yer değiştirmeye hız adı verilmektedir. Hız vektörel bir büyüklük olduğu için bir yönü bulunmaktadır. Eğer bu söylediklerimizi formül ile ifade edecek olursak;
Hız = Yer değiştirme / Geçen süre.
Sabit hızlı hareket; bir cisim eşit zaman aralıklarında, eşit miktarda bir doğru boyunca hareket ediyor ise sabit hızlıdır. Bu şekilde hareket eden bir cismin hareketine sabit hızlı hareket veya düzgün doğrusal hareket adı verilmektedir. Sabit hızlı harekette, hareketlinin hızı zamanla değişmemektedir. Cisim A noktasından B noktasına 5 m/s sabit hızla hareket ediyor ise t=0 anında 5 m konumundadır ve saniyede 5 m yer değişmektedir. Yani hızı 5 m/s olmaktadır.
Ortalama hız formülü, toplam yer değiştirmenin, toplam zamana bölünmesi ile bulunmaktadır. Cisim saniyede 5 m yol alabiliyorsa t=4 saniyede ilk saniyede eklenirse 25 metre yol almaktadır.
V ortalama hız = Son konum - İlk konum / Son zaman - İlk zaman = 20 /4 = 5 m/s şeklinde olmaktadır.
Ortalama hız hesaplaması için örnekler
Soru 2; 300 metre uzunluğunda olan bir tren, 200 metre uzunluğundaki bir tüneli sabit hızla giderken 40 saniyede geçmiştir.
Bu şekilde hareket eden trenin ortalama hızı kaç metre/dakikadır?
- Çözüm; hareket eden trenin ilk vagonu tünelin içine girdiği anda, tren tünele girmiştir fakat ilk vagon tünelden çıktığı anda tamamen çıkmış sayılmamaktadır. Tren kendi boyu kadar ve tünel boyu kadar ilerleme göstermesi gerekir.
- X = V. T olmasından dolayı 300+200 = V.40 olmaktadır.
- Burada uzunluk metre, süre ise saniye olduğu için,
- V=12,5 m/sn olmaktadır.
- 1 saniyede 12,5 metre gidiyor ise 60 saniyede yani bir dakikada 750 metre gitmektedir.
- Ortalama hızı = 750 metre/dakikadır.
Soru 1; bir bisikletle kişi bir dakikada 600 metre yol almaktadır. Bu bisikletlinin ortalama hızı nedir?
- Çözüm; ortalama hızı hesaplamak için zaman ve alınan mesafeyi bilmek gerekir. Buna göre;
Ortalama hız formülü = Alınan toplam yol/ Zaman.
Ortalama hız = 600/60 = 10 m/s olmaktadır.
