{ "title": "İvme Formülü", "image": "https://www.formul.gen.tr/images/Ivme-Formulu-36.png", "date": "19.01.2024 16:03:07", "author": "Berkant", "article": [ { "article": "İvme formulü, İvmenin tarifini, ilk defa ünlü İtalyan Fizikçi Galileo net bir şekilde ortaya koymuştur. Aynı eğim açılarına sahip düzlemlerde ve farklı kütlelere sahip cisimler ile gerçekleştirdiği deneylerde açıkca ivmelerin sabit olduğunu gözlemlemiştir. Galileo'nun bu tespiti ile Aristo'nun öğretilerine son verilmiştir. Çünkü Aristo'ya göre ivme aynı zamanda kütleye de bağlıydı ancak yapılan deneyler de görülmektedir ki ivme kütleye bağlı değildir. Galileo'nun tespiti ise günümüz de halen geçerliliğini korumaktadır.

İvme'nin tarifini yapacak olursak; hareket halindeki herhangi bir cismin birim zamanda, hızındaki değişim miktarıdır denilir. Yani başka bir deyişle bir cismin ivmesinin olabilmesi için hızında değişim olmalıdır. Sabit hızla hareket eden bir cismin ivmesi de sıfır olacaktır. Aynı şekilde birim miktardaki hız değişimi ne kadar büyük ise ivmede o kadar büyük veya küçük denilebilir. Açıkladığımız bu tarifler doğrultusunda ivmenin hız ile doğru orantılı olduğunu ve zaman ile de ters orantılı olduğunu anlamamız mümkün.

Yani genel olarak ivme formulü

İvme Formulü= Hız/Zaman^2 olarak formüle edilir ve \" a=V/t^2 \" olarak sembolize edilmektedir. Burada ivmenin formülü kadar birimi de önemlidir. Bilindiği gibi hareketli bir cismin hız formülü birim zamanda aldığı yol miktarıdır. Hız=metre/saniye olarak formule edilir ve V=m/t olarak sembolize edilmektedir. O halde; ivmenin birimi metre/saniye^2 olarak bulunacaktır. İvmenin çeşitleri mevcuttur. Ortalama ivme, ani ivme, çizgisel ivme, açısal ivme gibi çeşitleri bulunmaktadır.

Ortalama İvme: Yukarıda da belirttiğimiz gibi ivmenin mevcut olabilmesi için hız değişimi olması gerekmektedir. Cismin birim zamanda, hızında meydana gelen değişimlerin hesaplanmasıdır. Hızın birim zamanda artışı ivmenin pozitif, birim zamanda azalışı ise ivmenin negatif olduğunu göstermektedir.

Ani İvme: Değişen doğrusal hareket düzleminde cismin herhangi bir zamandaki anlık ivmesine ani ivme denilmektedir. Eğer cismin hızı sabit ise ivme de sabit olacağından ani ivmesi de sıfırdır.

İvmenin tanımlamalarından bir diğeri ise yerçekimi ivmesidir. Yerçekimi ifadesi genel anlamı ile Dünya üzerindeki ve yörüngesinde dolanmakta olan uyduların, uzay boşluğuna düşüp uzaklaşmasını önleyen bir kuvvettir. Yerçekimi etkisi ile herhangi bir yükseklikten ilk hızı sıfır olarak bırakılan bir cisim ivmesi artacak şekilde düşmeye başlamaktadır. Burada ivme bırakıldığı yükseklikle doğru orantılı olacak şekilde artmaktadır. Yapılan deneyelerde görülmektedir ki bir cismin yere düşme hızı bırakıldığı yükseklikle doğru orantılı olarak artmaktadır. Buna bağlı olarak ivmesi de yükseklikle artmaktadır.
Dünya'nın elipstik yapısından dolayı yerçekimi ivmesi değişmektedir haliyle yerçekimi kuvveti de değişmektedir. Kutuplarda yerçekimi ivmesi olan g 9,83 metre/saniye olarak ölçülmüştür. Ekvator da ise yerçekimi ivmesi 9,78 metre/saniye
" } ] }