{
    "title": "İş Formülü",
    "image": "https://www.formul.gen.tr/images/Is-Formulu-79.jpg",
    "date": "21.01.2024 09:59:10",
    "author": "Burcu Soyupak",
    "article": [
        {
            "article": "<div><b>İş Formülü; iş;</b> bilimsel anlamda cismin bir kuvvetin etkisinde yol alması ya da yer değiştirmesi olayıdır. Yani bir olayın iş olabilmesi için alınması gereken bir yol ve kuvvet gereklidir. İş, skaler bir büyüklüktür.</div><div><br></div><div>Kuvvet yer değiştirme doğrultusunda uygulanmaz ise bilim bunu iş olarak kabul etmez. Kolileri odanın bir ucundan diğer ucuna taşıyan adam iş yapar mı? Bilime göre bu iş değildir. Çünkü uygulanan kuvvet aşağı-yukarı doğrultusunda olur fakat yer değiştirmesi sağ-sol doğrultusunda olur. Yani kuvvet ve yer değiştirme farklı doğrultularda olduğundan iş sayılmaz. Aynı durum sırt çantası ile okula giden çocukta da vardır. Yani çocuk iş yapmaz. Çünkü kuvvetin yönü yukarı yönde öğrenci sağ-sol doğrultusunda yürür. Bebek arabasını iten bir baba, elinde çanta ile asansörle yukarı çıkan kadın iş yapmış olur. Çünkü kuvvetin yönü ile hareket yönü aynıdır.</div><div><br></div><div><b>İş formülü</b></div><div><br></div><div>İş= Kuvvet x yer değiştirme.</div><div><br></div><div>İş: W (Joule) (J)</div><div><br></div><div>Kuvvet: F (Newton) (N)</div><div><br></div><div>Yer değiştirme: x (Metre) (M)</div><div><br></div><div><b>Örnek:</b> 20 Newtonluk bir kuvvet 4 metrelik yol giden bir noktaya uygulanırsa kaç joule iş yapılmış olur?</div><div><br></div><div><b>Çözüm:</b> W = (20 N) x(4 m) = 80 N m yani, 80J iş yapmış olur.</div><div><br></div><div>İş formülüne baktığımızda; işin cismin aldığı yol ve cisme uygulanan kuvvet ile doğru orantılı olduğunu da gözlemleriz. Cismin aldığı yol artarsa yapılan iş artar aynı zamanda cisme uygulanan kuvvet artarsa yine yapılan iş artar.</div><div><br></div><div><b>Sürtünme Kuvvetinin Yaptığı İş ve Formülü</b></div><div><br></div><div>Sürtünme kuvveti her zaman cisimlerin hareketlerine karşı olduğu için negatif anlamda iş yapar. Bu iş; hareket esnasında ısı enerjisine dönüşür. Cisme etki eden sürtünme kuvveti <b>fs</b> ve bu kuvvetin X yolu boyunca yaptığı işin formülü;</div><div><br></div><div><b>Wsürtünme= -fs.x</b> olarak alınır.</div><div><br></div><div>Not: Buradaki (-) işareti cismin enerji kaybettiğini ifade eder.</div><div><br></div><div><b>Örnek:</b> Kütlesi 4kg olan cismi yatayda 20 newtonluk F kuvveti sürtünme katsayısının 0,3 olduğu yatay düzlemde aralarındaki uzaklık 5 m olan B noktasından A noktasına götürüyor. Buna göre; sürtünme kuvvetinin yaptığı iş kaç joule olur?</div><div><br></div><div><b>Çözüm</b></div><div><br></div><div>K: sürtünme katsayısı= 0,3</div><div>M: kütle= 4kg.</div><div><br></div><div>G: yerçekimi ivmesi= 10.</div><div><br></div><div><b>Fs:</b> sürtünme kuvveti.</div><div><br></div><div><b>Fs=</b> k. M. G.</div><div><br></div><div><b>Fs=</b> 0,3.4.10= -12</div><div>Wsürtünme= -12.5</div><div>Wsürtünme= -60 joule yani sürtünme kuvveti negatif anlamda 60 joule iş yapmış olur.</div>"
        }
    ]
}